Niby ciepła, przyjemna opowieść o miłości, a jednak skrywająca w sobie dużo smutku, który odnajduję będąc starsza.

 

To historia czterech dziewcząt, później matek i babć, które połączyła przyjaźń silniejsza niż więzi rodzinne. Ich młodość przypada na lata tuż przed i w trakcie II wojny światowej. Gorący, duszny klimat Luizjany, cajuńskie melodie, Księżniczka Naga-Jak-Sójka na premierze 'Przeminęło z wiatrem'. 

Nie spotkałam innej książki, która sprawiłaby, że tak bardzo chciałabym żyć w przedwojennej Warszawie. Tam, na 'dole', na Czerniakowie, w dzielnicy ze swoistym kodeksem honorowym, gdzie kapować nie wolno, ale odegrać się już można. Gdzie na Wielkanoc szykuje się strzelanie z kalichlorków, wystaje się z chłopakami na rogu ulicy, a na potańcówkach, by utrzeć nosa pannie, która odrzuciła propozycję tańca, bierze się w ramiona kolegę.

"Powiedz, mała, kogo ja się mogę bać, jak ja sam siebie się nie boję". Życie Stanisława Grzesiuka poznam później, z relacji z obozów zagłady ("Pięć lat kacetu"), z książki pisanej w ostatnich latach życia, spędzonych w sanatoriach ("Na marginesach życia"). Ale największy wpływ na mnie mają wspomnienia z jego lat młodości, od dzieciństwa, poprzez pierwszą pracę w fabryce, aż do września 39' i pierwszych miesięcy wojny.

Zachwyciła mnie chyba prostota, brak wielkich słów i patosu. Przedstawienie życia takim jakim jest, ulica Tatrzańska bez kanalizacji, kontrast między ubogą Warszawą robotniczą, a tą fabrykantów. I młody, charakterny chłopaky, które  już na zawsze pozostał w moim sercu.

Powieść, napisana w więzieniu, która zachwyciła Wańkowicza i dzięki temu została wydana. Lata 20', koloryt pogranicza polsko-sowieckiego i życie przemytnika, młodego Władka. Sam Piasecki był w polskim wywiadzie, zajmował się przy tym kontrabandą, która dawała spore pieniądze i alibi - w przypadku złapania przez Bolszewików, szpieg dostawał kulkę w łeb, a przemytnik kilka lat więzienia. 

 

Napotkałam gdzieś na stwierdzenie, iż autor to niespokojne życie na pograniczu wspomina z takim rozrzewnieniem, jak inni kraj lat dziecinnych. To prawda.

"Żyliśmy jak królowie. Wódkę piliśmy szklankami. Kochały nas ładne dziewczyny. Chodziliśmy po złotym dnie. Płaciliśmy złotem, srebrem i dolarami. Płaciliśmy za wszystko: za wódkę i za muzykę. Za miłość płaciliśmy miłością, nienawiścią za nienawiść".

Piasecki języka polskiego nauczył się w więzieniu, w którym przebywał do 1937 roku (z pochodzenia był Białorusinem, na zielonej granicy posługiwał się zaś rosyjskim i gwarą przemytników). W czasie wojny walczył w AK, później, z racji swojego nieukrywanego negatywnego stosunku do ZSRR, ukrywał się i wyemigrował. Jest pisarzem wyklętym, w okresie PRL postarano się, by ludzie o nim zapomnieli - obecnie też mało kto o nim pamięta. Polecam artykuł o życiu autora, 'Bandyta, który się stoczył do poziomu literata'.

Przepiękny, niesamowity, niepokojący klimat, zmieniający się za oknem świat, magia, ekscentryczność i indywidualizm członków rodu - cudo!